Atalay
GİRGİN*
“25 Mayıs Dünya Etik
Günü” Haymana’da “Felsefenin Kraliçesi” ve “Etik Filozofu” İoanna Kuçuradi’nin
konuşmacı olarak yer aldığı iki etkinlikle kutlandı. “Dünya Etik Günü” etkinliğinde
bir konferans vermek üzere, Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Müdürü Soner Çeki
tarafından davet edilen Türkiye Felsefe Kurumu Başkanı Prof. Dr. İoanna
Kuçuradi, Haymana’da ve Haymana dışında yaşayan birçok ünlü Haymanalı’nın da bir
araya gelmesine vesile oldu. İlk etkinliğe birçok tanınmış siyasetçi dinleyici
olarak katıldı. İkinci etkinlik ise Nuri Bektaş Anadolu Lisesi’nde öğrenci ve
öğretmenlere dönük olarak gerçekleştirildi.
İlk
Etkinlik
25 Mayıs Cuma günü,
Haymana Kaymakamlığı’nın ev sahipliğinde, Nuri Bektaş Anadolu Lisesi tarafından
düzenlenen ve Haymana Belediyesi Kültür Merkezi’nde gerçekleşen “Dünya Etik
Günü”ne ilişkin ve öğleden önce gerçekleştirilen ilk etkinliğe, İlçe Kaymakamı
Hüseyin Karameşe başta olmak üzere, mülki idarenin müdür ve şube müdürlerinin
yanı sıra, ilçede bulunan okulların müdürleri, öğretmenler, öğrenciler, dernek
ve siyasi parti temsilcileri ve halktan dinleyiciler katıldı. Kuçuradi’yi
dinlemek üzere gelenler arasında, yerel yetkililer ve halkın yanı sıra, CHP Ankara Milletvekili Levent Gök, eski
bakanlardan Aldülkadir Ateş, CHP eski milletvekili Eşref Erdem, Anadolu
Lisesi’ne adını veren Nuri Bektaş’ın oğlu Hüseyin Bektaş gibi Haymana dışında
yaşayan ünlü Haymanalılar ve siyasetçiler de yer aldı.
“Kavramları
da Düşünmek Gerek”
Haymana Belediyesi
Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen etkinlik, açılış konuşmalarının ardından,
Melih Cevdet Anday’ın, felsefenin işlevini sormaya, sorgulatmaya ve yeniden
düşündürtmeye yönelik “Defne Ormanı” adlı şiirinin Nuri Bektaş Anadolu Lisesi
öğrencisi Büşra Nur Varlık tarafından okunmasıyla başladı. Ardı sıra
Haymana’daki okullar arasında düzenlenen “Etik” konulu kompozisyon
yarışmasında, yazdığı kompozisyonla birincilik ödülünü kazanan Nuri Bektaş
Anadolu Lisesi öğrencisi Kader Nazlı İnanlı kürsüye geldi.
Birincilik ödülüne
layık görülen “Etik ve Ahlâk” başlıklı kompozisyonunu dinleyenlere okuyan Kader
Nazlı İnanlı, “İnsan kavramlarla düşünür ancak kavramlarla düşündüğü kadar
kavramları düşünmez” diyerek kavramları düşünmenin önemini vurguladıktan sonra,
birbirlerini “ahlâksızlık” ve “ahlâksız” olmakla itham eden büyüklerine ders
verircesine, “Ahlâksız insan yoktur. Etik tutarlılıktan yoksun insan vardır”
dedi.
Sözlerini etik ile
ahlâkın aynı şeyler olmadığı belirterek sürdüren İnanlı, konuşmasını, “yalnızca
kavramlarla düşünmek, düşüncelerini kavramlarla aktarmak yetmez. Aynı zamanda
kavramların kendilerini de düşünmek, onları neliği ve gerçekliği temelinde
sorup sorgulamak gerekir” diyerek tamamladı. Ardı sıra da şiir dalında
birincilik ödülüne layık görülen Nuri Bektaş Anadolu Lisesi öğrencisi Kadriye
Dabak şiirini okudu.
Kuçuradi:
Etik, Ahlak Felsefesidir
“Dünya Etik Günü”
etkinliğine Prof. Dr. İoanna Kuçuradi’nin yaşam öyküsünü anlatan kısa bir slayt
gösterisiyle devam edildi. Slayt gösterisinde, Kuçuradi’nin 1936 yılında
İstanbul’da doğduğu bilgisinin yanı sıra, öğrenim hayatı, akademik kariyeri,
ulusal ve uluslararası çalışmaları, alanında verdiği eserler dinleyicilere
aktarıldı.
Slayt gösterisinin ardından dinleyicilerin
alkışları arasında kürsüye gelen Türkiye Felsefe Kurumu Başkanı Pof. Dr. İoanna
Kuçuradi, etik ile ahlâkın aynı şey olmadığını belirtikten sonra, etik ilişki,
değer ve değerler üzerinde durduğu konuşmasını sürdürdü.
“Değer ve değerler”in
aynı olmadığını, “değerlerin” ise “değer”in çoğulu anlamına gelmediğini
vurgulayan Kuçuradi, her insanın değerinin her insanın değerlerinin olduğunu
belirterek, “Kişinin değeri ile kişinin değerleri”nin ayrımına varmanın önemli
olduğunu söyledi. Sözlerini, her insanın, karşısındaki her kişiyi, onun değeri
ve değerleri olduğunu unutmadan ve kişi bütünlüğü temelinde değerlendirmesi
gerektiğini vurgulayarak sürdüren Kuçuradi, insanlar arasındaki her tür
ilişkinin gelip dayanacağı temel, “Etik ilişkidir” dedi.
Konuşmasını “Etik
ilişki”nin tanımını yaparak sürdüren Kuçuradi, “Etik ilişki; kişi bütünlüğüne
sahip kişiler arasında yaşanan, değer sorunlarını içeren, her tür ilişkidir”
dedikten sonra, “gündelik yaşamın akıp giden süreci içinde bu ilişkileri
yakalamanın, görüp fark etmenin, üzerine düşünmenin kolay olmadığını” belirtti.
İlköğretimde
Düşünme Eğitimi Dersi
Sözlerine, “Kolay
olmasa da olanaksız” değil diyerek devam eden Kuçuradi, “Etik ilişkileri başı sonu, öncesi ve
sonrasıyla değerlendirme olanağını bizlere sunan, başta roman, öykü, tiyatro
oyunu olmak üzere sanat edebiyat yapıtları vardır” dedi. Etik ilişkinin önemini
ve değerini kavramada sanat edebiyat yapıtlarının önemli olduğunu vurgulayan
Kuçuradi, insanı değeri ve değerleri temelinde bütünsel olarak değerlendirme
bilincine sahip olmak gerektiğini belirterek sözlerini şöyle tamamladı:
Çocuklarımıza, insanı değeri ve değerleriyle birlikte değerlendirme bilinci
kazandırmalıyız. Bunun için daha küçük yaşta, özellikle de ilköğretim
aşamasında onlara düşünme eğitimi vermeliyiz. Düşünme eğitimi dersinin yanı
sıra değerleri değerlendirme eğitimi yapmalıyız.
“Her
Şey Öğrencilerimiz İçin”
“Dünya Etik Günü”nün
düzenleyicisi ve İoanna Kuçuradi’nin Haymana’ya gelmesinin vesilesi olan Nuri
Bektaş Anadolu Lisesi Müdürü Soner Çeki, etkinlik sonrasındaki, memnuniyetini
ve düşüncelerini ifade ederken, “Davetimizi geri çevirmeyerek, Haymana’ya kadar
gelen, bizi onurlandıran ve hem birikimi hem de düşünceleriyle etkinliğimizi
zenginleştiren Sayın İoanna Kuçuradi’ye, öğrencilerim, personelim adına çok
teşekkür ederim. Her şey öğrencilerimiz için… Onların düşünsel ufuk genişliğine
ve zenginliğine ulaşmaları için… Elbette etkinliğin başarıyla gerçekleşmesinde
emeği geçen, Sayın Kuçuradi’nin adını duyar duymaz ilgi gösterip etkinliğimize
dinleyici olarak katılmak için Haymana dışından gelen konuklarımıza da çok
teşekkür ederim. İlgilerinin önümüzdeki yıllarda da hem okulumuza hem de
öğrencilerimize ve etkinliklerimize artarak sürmesini dilerim” dedi.
İoanna
Kuçuradi Nuri Bektaş Anadolu Lisesi’nde
“Dünya Etik Günü”ne
ilişkin ikinci etkinlik, İoanna Kuçuradi’nin katılımıyla, öğrenciler,
öğretmenler dönük olarak Nuri Bektaş Anadolu Lisesi’nde gerçekleştirildi.
Buradaki etkinliğe okul öğrenci ve öğretmenlerinin yanı sıra Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi öğretim üyesi, felsefeci Yrd. Dç. Dr.
Haluk Erdem, şair-yazar, felsefe öğretmeni A. Galip Kabasakaloğlu, Haymana İlçe
Milli Eğitim Müdürlüğü Şube Müdürü Hakan Uçar katıldı.
Öğrencilerin
Soruları
İoanna Kuçuradi’nin
konuşmasıyla başlayan Nuri Bektaş Anadolu Lisesi’ndeki etkinlik öğrencilerin
sorularıyla sohbete dönüşerek devam etti. İoanna Kuçuradi’ye ilk soruyu, Nuri
Bektaş Anadolu Lisesi Felsefe Kulübü Başkanı Yusuf Ünlü yöneltti. Yusuf Ünlü’nün,
“Felsefeye neden ve nasıl yöneldiniz?” sorusuna, Kuçuradi, “Felsefeye
başkaldırıyla yöneldim. Başkaldırı beni felsefeye yöneltti.” yanıtını verdi.
Bir başka öğrencinin, “Felsefe, felsefeci olmak, size ne kazandırdı?” sorusuna
ise, “Felsefeci olmak bana, eğer kastınız para pul ise, bir şey kazandırmadı.
Zengin olmadım. Ama bunun dışında kısaca şunu kazandırdı: Yaşanan durumlar
karşısında yeni olanakları fark etmeyi ve bulabilmeyi kazandırdı” diyerek
karşılık veren İoanna Kuçuradi, etik ilişki bağlamında, yeni olanakları
bulabilme, üzerine düşünebilmede sanat edebiyat yapıtlarının önemine dikkat
çekerek, öğrencilere, aralarında “Hotel Ruanda ve Ateşkes”in de yer aldığı bazı
filmleri izlemelerini önerdi.
“Çıkar”
Kavramı Üzerine Tartışma
Nuri Bektaş Anadolu
Lisesi Felsefe Kulübü Başkanı Yusuf Ünlü’nün, felsefe ve etik çalışmaları
bağlamın gerçekleştirilen etkinliklerde yaptıklarına ilişkin İoanna Kuçuradi’ye
yönelttiği “Sizin çıkarınız ne?” sorusu üzerine, “çıkar”ın ne olduğu tartışması
yaşandı. Kuçuradi’nin, kendisine yöneltilen sorudan yola çıkarak, “Önce “çıkar”dan
ne anlıyoruz? Ona bakalım. “Çıkar nedir?” Ne düşünüyorsunuz?” sorusunu
öğrencilere yöneltmesiyle salon önce sessizliğe büründü. Ardı sıra bazı
öğrencilerin “çıkar”ın ne olduğuna ilişkin tanımlama girişimleri geldi. Bunun
üzerine Kuçuradi, “Çıkarın ne olduğunu ben tanımlayayım. Çıkar, kişiler arası bir
ilişkide kişinin hak ettiğinden fazlasını alması durumudur” dedi. Felsefe
Kulübü Başkanı Yusuf Ünlü’nün, söz alarak, “Ben böyle düşünmemiştim” diyerek,
düşünce ve sözlerine temel olan “çıkar” yaklaşımdan vazgeçtiğini açığa vuran
açıklaması dinleyicilerin alkışlarıyla karşılandı.
Yaklaşık bir buçuk saat
süren ikinci etkinlik, Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Müdürü Soner Çeki’nin İoanna
Kuçuradi’ye, “Dünya Etik Günü” etkinliğine katılımından dolayı verdiği teşekkür
plaketi ve öğrencilerin Kuçuradi’yle hatıra fotoğrafları çektirmelerinin
ardından sona erdi.
