Kuvveden fiile doğru öznesini arayan bir süreç : 'KÜRESELLEŞME'

Kuvveden Fiile Doğru Öznesini Arayan Bir Süreç:
“KÜRESELLEŞME”

Atalay GİRGİN

Gerçeklik addedilen ve adına “Globalizm/Küreselleşme” denilen bir yanılsama yaşanıyor. Bu yanılsama, salt düşünce, salt bilinç düzeyinde değil. Aynı zamanda bireylerin, irili ufaklı toplumsal çevre ve grupların davranışlarına da yön veren bir yanılsama. Ne gariptir ki hem küreselleşmeyi savunanlar hem de buna karşı çıkanlar, olmayan bir gerçekliğin yanında ve karşısında bir varoluş arıyorlar ve bununla temellendirmeye çalışıyorlar söylemlerini ve eylemlerini. Küreselleşmeye karşı olduklarını söyleyenler için, Don Kişot’un yeldeğirmenlerine karşı savaşından daha hazin, daha hüzün verici bir durum...

Birincileri anlamak mümkün... Onlar, küreselleşmenin faziletlerinden, güzelliklerinden dem vurarak, varolanı ve efendilerinin yönelişlerini meşrulaştırmaya, toplumun geniş kesimleri nezdinde kabullenilir kılmaya çalışıyorlar. Görevleri bu. Çünkü onlar, varolan düzenin, sermayenin ve burjuvazinin, her düzeydeki siyasal ve ideolojik temsilcileri...

İkincileri anlamaksa hem zor hem de kolay. Zorluğu, çok parçalı oluşları ve farklı saiklerden hareketle aynı reddiyede buluşuyor olmalarından kaynaklanıyor. Kolaylığı ise bunların neredeyse tamamının gerçekliği anlamaya, kavramaya çalışmak ve buradan hareketle varolanı değiştirmeye/dönüştürmeye yönelmek yerine, söylem ve eylem olarak kendini karşıtına göre konumlandırıyor oluşlarına dayanıyor. Oysa bu, reddiye tavrı içerisinde bulunanlardan kimilerinin de hiç hak etmedikleri halde, varlığını karşıtına yüklemeleri demek.

Dahası bu durum, birincilerin ideolojik etkisinin, ikincilerin bilincinde de karşılığını bularak, gerçekliğe bakışlarını ve değerlendirmelerini yönlendirip, biçimlendirdiğinin göstergesidir. Ve ikinciler, bu etki altında, önermeden gerçekliğe yöneliyorlar. Gerçeklikte, önermeyi doğru kılacak veriler arıyorlar. Aradıklarını bulmaları hiç de zor değil. Kolayca buluyorlar. Seçmecilik, varolana rağmen, kadirdir her zaman. Ama gerçeklik, ne yalnızca bu verilerden ibaret ne de bunların, egemen bakış açısıyla anlamlandırılıp sunulan bilgilerinden...

Öte yandan bu, bir kavramı ya da bir adı telaffuz etmekle onu gerçeklik addeden, var kabul eden, nominalist bir anlayıştır da. Bu idealist bir anlayıştır ve adını telaffuz ettiğiniz bir şey her zaman var değildir. Tıpkı, “Tek boynuzlu at” gibi... Bunu karikatürize ederek bugüne uyarlarsak, kapitalist sömürü düzeninin siyasal ve ideolojik temsilcileri, “Tek boynuzlu at iyidir, güzeldir, yararlıdır” diyorlar, diğerleri de “Tek boynuzlu at’a hayır”... İsterseniz önceki cümleyi, “Tek boynuzlu at”ın yerine “küreselleşme” kavramını koyarak da okuyabilirsiniz. Kısacası, “Tek boynuzlu at” ne kadar gerçekse, küreselleşme de o kadar gerçektir. Durum bundan ibarettir.

Varolan...

Bugün varolan küreselleşme ya da küresel bir düzenin kuruluşu değildir. Bugün yaşanan bir yeni fetih sürecidir.

Büyük İskender’in, Roma İmparatorluğu’nun, Emeviler’in, Osmanlı İmparatorluğu’nun v.b. antik imparatorlukların bulundukları zaman ve mekanda, ekonomik artığa el koyma sürecini ve kendi nizamlarını ve kendi ihtiyaçlarına, çıkarlarına uygun düzenlemeleri, dünyanın bilinen ve ellerinin uzanabildiği, güçlerinin yettiği her yerde egemen kılma anlayışının bir benzeridir bugün yaşanan. Aynısı değil elbet. Bugün varolanla dün yaşanıp geçmiş olan arasında, analojik düzeyde, egemen ve belirleyici bir güç olmanın benzerlikleri vardır. Egemen ve belirleyici güç, nizam vermek ister hep. Osmanlı’nın da fethi sürdürebildiği koşullardaki “nizam-ı alem”i, aleme nizam verme anlayışının tezahürüdür. Elbette ki “babasının hayrına” değil.

Ekonomik artığa ekonomi dışı zor yoluyla elkonulan dönemlerin, çağların bu antik imparatorlukları, fethi fetihle finanse edebildikleri sürece büyümelerini ve buna bağlı bir biçimde de belirleyici egemen unsur olarak varlıklarını devam ettirebilmişlerdir. Ne zaman ki fetih seferlerinden elleri boş dönmeye başlamıştır, işte o zaman, büyümeleri durmuş, diğerleri üstündeki egemenlikleri zedelenmiş ve içe dönüp, başarısız fethin bedelini de tebaalarına, reayalarına ödetmeye yöneldiklerinde, kendi olağan sömürü nizamları da bozulmaya, çözülmeye, çürümeye yüz tutmuştur. Bu kaçınılmazdır. Bu kaçınılmazlık, Osmanlı’yı, aleme nizam vermekten, birkaç kapitalist devletin etkisi ve yönlendiriciliği altında tanzim oluşa götürmüştür. Mukadderat işte! Tarihin cilvesi diyesi geliyor insanın ama, tarih cilve yapmaz ki...

Bugün Amerika Birleşik Devletleri(ABD) tarafından başlatılan yeni fetih sürecinin, kendisinden öncekilerden önemli ve öncelikli ayrım noktaları vardır: Bunlardan ilki; bu sürecin, kapitalizmin ekonomik, sosyal, siyasal, v.b. boyutlarda dünyayı tek bir pazara dönüştürdüğü ve onun egemen tek toplumsal formasyonu olduğu koşullarda yaşanıyor olmasıdır. Bu dünya sistemini, yani kapitalizmi, kendisinden önceki toplumsal yapılardan ayıran temel özellik, ekonomik artığa ekonomin kendi işleyişi içinde el konuluşudur. Yine bu sistemin bir başka özelliği, krizlerini, dikey ya da yatay olarak genelleştirerek aşmasıdır. Krizin, yatay olarak genelleştirilmesine muhatap olan, her zaman çevre ülkelerken; dikey olarak genelleştirilmesine muhatap olan, toplumun işçileri, işsizleri, yoksul köylüleri ve küçük mülk sahipleridir. Merkezde böyle yaşanan krizin aşılması süreci, çevre ülkelerde her iki boyutuyla gerçekleşir. Çünkü, çevrenin çevresi yoktur ve kriz, kendi siyasal sınırları içinde yaşanır, her türlü araçla ve her türlü toplumsal tahribata rağmen ya aşılır ya da aşılır.

İkincisi, ortaya çıktığı andan itibaren, hangi siyasal egemenlik biçimine bürünmüş olursa olsun, egemen sınıf(lar)ın , toplumun diğer sınıfları üzerindeki tahakküm aracı, diktatörlüğü olan devletin, günümüzde, bilim ve teknolojinin sağladığı olanakları da kullanarak, kontrol, denetleme, cezalandırma işlevlerinde yetkinleşmiş olmasıdır. Ki ABD, bilim ve teknolojinin olanaklarını, hem söz konusu alanlarda hem de silah sanayi başta olmak üzere, üretim süreçlerinde uygulayıp kullanan devletlerin başında yer almaktadır. Ve bu avantajını, yalnızca kendi siyasal sınırları içerisinde kullanmakla kalmayıp, dünyanın diğer ülkeleri üzerinde de kullanmaya çalışmakta, diplomatik krizlere yol açan istisnai başarısızlık örneklerine rağmen, genelde başarılı da olmaktadır. Ama nereye kadar?

Üçüncüsü, kapitalist toplumun egemen sınıfı sermayenin ve burjuvazinin, kimilerine göre uluslararası, kimilerine göre ise üst düzeyde bir soyutlamayla, ulusüstü (transnasyonel), ulusötesi ya da ulusaşırı bir boyut ve nitelik kazanmasıdır. Ki bu, söz konusu sınıfın, hem mali alanda hem de sanayi üretimin örgütlenmesi alanında, nesnel olarak, ulus-devletin siyasal sınırlarını neredeyse her alanda aşarak, kendi gelişimi ve ihtiyaçları doğrultusunda bölgesel ve kıtasal siyasal oluşumlara yönelmesi ve bir biçimde bunu dayatıyor olmasıdır. 1970’li yıllarda, ithal ikameci gelişme ve sermaye birikim politikalarının, yerini ihracata dönük sermaye birikim biçimine bırakması ile belirginleşen bu süreç, öncelikle sermayenin hareketi ve ekonomik kararlar bazında, ulusu ve ulus-devleti, hem yerel ve bölgesel sermaye ve sanayi grupları, hem de siyasal ve sınıfsal muarızları için ardına saklanılamaz, üzerinde yükselinemez bir hale getirmektedir. Ki sermayenin hareketi ve ekonomik kararlar alanında yaşanan bu sürece, hızlı ya da tedrici bir biçimde, gecikmeli de olsa, siyasi ve askeri alanlar eşlik etmektedir.
Ne var ki, bir madalyonun bile en az iki yüzü varken; ekonomik, sosyal, siyasal süreçlerin tek yüzlü, tek boyutlu olması mümkün değildir. Bundan dolayıdır ki, yukarıda kısaca ve üç noktada belirtilenler, varolan gerçekliğin bir boyutunda yer alan belirgin ve karakteristik unsurlardır ve varolan salt bunlardan ibaret değildir. Bu gerçekliğin bir başka boyutu daha vardır; çelişkilerin, gerilimlerin, fiili ve potansiyel çıkar çatışmalarının arz-ı endam eylediği.

Şimdilik ve bugün için, dünya kapitalizminin hiyerarşik yapılanmasının en üstünde yer alan, kendisi de bir ulus-devlet olmayan, ABD’nin başlattığı yeni fetih sürecinin kavranmasını, anlamlandırılmasını da kolaylaştıracak olan önemli unsurlar vardır, madalyonun diğer yüzünde. Bunlardan ilki, öncelikle ABD adresli ulusötesi sermayenin ve sanayi gruplarının, bütünsel, bir başka deyişle “global/küresel” anlamda, kendi gelişimleri ve ihtiyaçlarıyla paralel bir hızla, hem karlarını maksimize edemeyişleri, hem de dünyanın farklı bölgelerindeki, ekonomik olarak kilit öneme sahip ve “Pazar” üzerinde de kar ve spekülatif amaçlı kullanılabilecek, petrol gibi kontrol niteliğine haiz, yer altı ve yerüstü kaynaklarına doğrudan ve güvenlikli bir biçimde el koyamayışlarıdır. Bu kesimlerin, ekonomik terimlerle konuşan IMF, Dünya Bankası, vb. örgütleri ve MAI çerçevesinde dayattıkları düzenlemeler, yukarıdaki amaçların gerçekleştirilmesine yetmemektedir. Tıpkı, dünyadaki egemen tek toplumsal formasyonun kapitalizm oluşunun yetmeyişi gibi... Bunun yanısıra, bir yandan Avrupa Birliği ve Japonya adresli sermaye ve sanayi grupları ile olan rekabet, öte yandan da Rusya, Çin, Hindistan, vb. gibi giderek güçlenen bölge devletlerinin varlığı, kaynakları elde etmek için, “Pazar”ın, “piyasa”nın o büyülü, o “görünmez eli”nin hikmetini beklemeyi de gereksiz bir zaman kaybı ve lüks kılmaktadır bu kesimler için; ve mevcut koşullarda geriye kalan seçenek, meşruluğunu güçten alan eylemdir: Fetih. Hangi çağda olursa olsun, fethi meşru kılan tek şey, fetih eylemine kalkışanın gücüdür.

Çelişki ve gerilimin ifadesi olan ikinci unsur, sermayenin hareketi ve sanayiinin örgütlenmesi bazında nesnel olarak aşılan, siyasi ve askeri alanlarda da aşındırılan ulus ve ulus-devlettir. Bu iki olgu, nesnel dayanağını yitirmekte oluşuna rağmen, öznel boyutta varlığını sürdürmekte, ulusötesi bir nitelik kazanan sermaye ve burjuvazinin yönelişleri karşısında, toplumun, hem varlığı kapitalist sömürü düzeninin sürmesine bağlı olan siyasal ve sınıfsal kesimleri hem de bu düzene karşı olduğunu söyleyen siyasal ve sınıfsal kesimleri için, yanılsamalı bir direnç noktası oluşturmaktadır. Her iki kesim de düşlerinde yarattıkları, rüyalarında gördükleri ve “vatan” deyip kutsallık, dokunulmazlık atfettikleri toprak parçasının üzerinde, gerçeklikte de iktidar olup, hüküm sürebileceklerini sanmaktadırlar. Oysa ne düş gerçeklikte ne de gerçeklik düşte var olabilir. Ancak bu acınası toplumsal ve siyasal şizofrenik bilinç hali, eylem olarak nihai sonuçlarına götürülebildiğinde, ulusötesi sermaye ve burjuvazinin amaçlarının gerçekleşmesini yıkıcı bir biçimde geciktirebileceği ve buna bağlı olarak, yeni fetih heveslilerinin de sahneye çıkmasını hızlandırabileceği gibi, fethi sürdüren güçler karşısında da yenilişi, yok oluşu, hüzünlü, dramatik ama, bir o denli de destansı bir kahramanlık yaratarak gerçekleşebilir. Kim bilir? Derler ya hani; “ummadık taş baş yarar.” Ki bu kapitalizmin şu an için varolan hem hiyerarşik yapılanmasını hem de hegemonik dengelerini alt üst edebilir. Dahası bu çok uzak bir olasılık da değildir.

Üçüncü unsur ise, bugün ABD’nin hegemonyasına susarak boyun eğen ya da boyun eğiyormuş gibi yapan ve çaresizlikten sadece vetolarla itirazını dile getiren, AB, Rusya, Çin, Hindistan gibi devletlerin, hatta Japonya’nın, kendi egemenlik alanlarına sıra geldiğinde, aynı tarzla yetinmeyecekleri de aşikardır. Dahası ABD’nin kendi hegemonya alanında bile fethi sürdüremez bir noktaya düşmesi durumunda da aynı tarzda davranmayacakları ve hızla ABD’ye rağmen fethe kalkışacakları da... Unutulmamalıdır ki, bu günkü hiyerarşik yapılanma ve varolan hegomonik durum kapitalizmin ilanihai geçerliliğe sahip, son ve değişmez halinin ifadesi değildir. Bu değişebilir; özellikle ABD’nin giriştiği fetih sürecinin duraklama da dahil olmak üzere herhangi bir biçimde kesintiye uğraması, yeni bir yapılanma ve hegemonya sürecini gecikmeden başlatacaktır. Ki bu dünya savaşı da dahil, yeni bir fetih ve hegomonya sürecini, tüm acıları ve yıkımlarıyla birlikte insanlığın gündemi kılabilir ve sömürü düzeni devam ettiği sürece kılacaktır da. Elbette ki, insanın insanı sömürüsüne dayanan kapitalizme ve onun egemenlerine, toplumun ezilenleri, sömürülenleri itaat ettiği ve dünya evrensel düzeyde küresel bir düzeni kurmaya yeltenmediği sürece... Tek istisna bu yelteniş ve bunun başarısıdır.

Buraya kadar genel olarak ve kısaca belirtilen tüm unsurlar, dünya insanlığı için küresel bir düzenin varlığından çok, kapitalizmin gelişimine, bir soyutlama bazında sermayenin ve burjuvazinin ihtiyaçlarına bağlı bir biçimde içerisine girilen sürece ve bu süreçteki çelişki ve çatışmalara işaret etmektedir.

Şimdi, buradan hareketle şunların unutulmaması gerek:

Bir soyutlama olarak, sermayenin ve burjuvazinin varlığından söz etmek mümkün olsa da, gerçeklikte tüm dünya sermayesinin ve burjuvazisinin çıkarları çakışan, yekpare bir bütün olmadığı da bir hakikattir. Çünkü devlet anlamında, kendini farklı siyasal, askeri birimler altında örgütlemiş, çıkarları çelişen ve çatışan birbirlerinden farklı ulusötesi sermaye ve sanayi grupları vardır. Hem bu sermaye grupları arasındaki rekabete dayalı çelişki ve çatışma hem de kapitalizmin yağmacı, yıkıcı, sömürüye ve kara dayanan karakteristik özellikleri, kapitalizmin ve onun egemen sınıfının varlığı koşullarında küreselleşmenin, küresel bir düzenin, dünya-evrensel bir boyutta kurulmasını olanaksızlaştırmaktadır. Kapitalizmin bu koşullardaki varlığı bile böylesi bir düzenin inkarıdır zaten. Dolayısıyla, küreselleşmenin varolduğuna dair ileri sürülen nesnel ve öznel verilerin, bugün için, kapitalizm koşullarındaki varlığının ve etkisinin potansiyel olmaktan öte bir kıymet-i harbiyesi yoktur. Bunlar ancak, kapitalizmin dışında, yeni bir dünya- evrensel toplumsal yapının inşasına yöneliş sürecinde kuvveden fiile dönüştürülebilir.

Sermayenin, bilimsel ve teknolojik devrimin olanaklarının da etkisiyle, çok hızlı ve sınır tanımaz bir hareket yeteneğine sahip olduğu da hem bir gerçeklik hem de bir hakikattir. Ama herhangi bir alanda yatırıma yönelinceye dek. (Hız ve hızlılık görelidir. Ve sermaye hangi koşullarda olursa olsun, kullanılamaz kılınıncaya dek en hızlısıdır ekonomik araçların. Bugün teknolojinin sağladığı olanakların etkisiyle, daha önceki dönemlere göre daha hızlı olması, küreselleşmenin delili olamaz bundan dolayı.)

Bu hareketlilik ve hız yeteneği, sanayi üretimin örgütlenmesi alanında söz konusu değildir. Sanayi üretimini yapan şirketler ne denli ulusötesi olursa olsun, günümüzde bu üretimlerini ne denli farklı alanlarda yapıp örgütlemiş olurlarsa olsunlar, her koşulda belirli bir ya da birden fazla ulus-devletin siyasal ve coğrafi sınırları içinde hareket etmek zorundadırlar. Ki günümüzde yaşanan gerilimin bir yanını oluşturan bu durum, bölgesel kıtasal yeni siyasal devletlerle aşılmak istenmektedir. Bunlar bir nevi çağdaş imparatorluklardır. Bu yeni siyasal oluşumlar içinde, “ahı gitmiş vahı kalmış” eski ulus-devletlere biçilen rol, bulundukları coğrafyada düzenin “gece bekçiliği”dir.

Sermayenin ve burjuvazinin ekonomik gelişimine koşut olarak, ekonomik, sosyal, siyasal ve askeri bir birim olarak ulus-devlet örgütlenmesinin yerine, ABD, AB gibi siyasal oluşumları dünyanın geri kalanında da inşa etme süreci başlamıştır. Bu kapitalizmin gelişimi ve onun egemen sınıfının ihtiyaçları doğrultusunda, dünyanın geri kalanının örgütlenişinde bir kabuk değişimidir. Elbette ki bu değişim, ekonomik alanda atılan adımların, katedilen yolun, ona uygun siyasal bir örgütlenişle taçlandırılmasına yöneliktir. Ama asla bir küreselleşme ve küresel bir toplumsal yapının inşası değildir. Çünkü, toplumsal eşitsizliğe, üretim araçlarının özel mülkiyetine ve insanın insanı sömürüsüne dayanan hiçbir sistem ve varlığı bunlara bağlı hiçbir sınıf, tüm insanlığı kapsayan ekonomik, sosyal, siyasal, vb. niteliklere haiz küresel bir düzeni kurmaya yetenekli değildir.

Son bir nokta daha: Kapitalizmin egemen sınıfı olan sermayenin ve burjuvazinin, hangi coğrafyada bulunursa bulunsun, hangi hız yeteneğine sahip olursa olsun, ne denli ulusötesi niteliğe bürünürse bürünsün, her zaman kendi devletine ihtiyacı vardır. Bu sınıf, tıpkı kendisinden önceki tüm egemen sınıflar gibi, devleti olmadan rüya bile göremez.

Küreselleşmenin varlığına ilişkin ileri sürülen kanıtların başında, bilimsel ve teknolojik devrim ve bunun üretim süreçlerinde, dahası iletişim alanında kullanımı yer almaktadır.
Oysa bilimsel ve teknolojik devrimin ortaya çıkardığı fiili ve potansiyel dinamikler, varolan koşullardan ve sınıf hakimiyeti ilişkilerinden bağımsız olarak değerlendirilip, küreselleşmenin kanıtı kılınamaz. Bunların kullanımı, daha önceki çağlarda olduğu gibi, günümüzde de sınıfsaldır. Dolayısıyla bunlar, egemen sınıfın, özellikle aynı alanlarda faaliyet gösteren kesimleri arasında, rekabetin ve pazarda daha fazla paya sahip olma kavgasının enstrümanları olarak hem kullanılmaktadır hem de kullanılacaktır. Bilimsel ve teknolojik devrim, yarattığı potansiyel olanaklar bir yana; fiilen, egemen olana, onun varlığını korumasına, geliştirip güçlendirmesine hizmet eder öncelikle. Bir başka deyişle bunlar, fiili anlamıyla, verili sınıfsal egemenlik koşullarında, siyasal ve ideolojik boyutuyla birlikte “maddi hayatın yeniden yeniden üretimi”nin, biçimsel farklılıklarla, hatta yeni biçimlerle devamını sağlayan araçlardır.

İnternet gibi, uydu teknolojisine dayanan iletişim araçlarının gelişimi, bir yanıyla, sermayenin dinamik karakterine koşut olarak, onun hareketinin, ulus-devlet sınırlarını ekonomik, hukuki, siyasi, vb. alanlarda fiilen tarumar eden bir hıza kavuşmasını sağlarken; bir başka boyutuyla da potansiyel olarak, hem insanın özgürleşmesinin hem de onun egemen güçlerce daha yetkin denetimi ve tahakküm altına alınmasının olanaklarını sunmaktadır.Ki bunlardan da egemen güçlerin denetim ve tahakkümü hızla kuvveden fiile doğru yol almaktadır. Biri Bizi Gözetliyor(BBG), bir TV programının adıdır. Ama günümüzde bile, insanlar günlük yaşantıları içinde fark etmeseler de birinin onları gözetlemesi bir anda potansiyelden fiiliyata dönüşebilmektedir. Ve bu ise TV’de gösterilen bir oyun değildir. Örneğin; ABD’nin Patriot Act 1 ve Patriot Act 2 adıyla toplumu denetlemeye yönelik uyguladığı teknolojik projelerin yanında, G. Orwell’ın “1984” adlı kitabında anlattıkları neredeyse masal kalacak. Ki bunların daha başlangıç olduğu da anımsanmalıdır. Dahası yalnızca ABD ile de sınırlı değildir bu uygulamalar...

Bilimsel ve teknolojik devrimin sağladığı olanaklar eşliğinde, kapitalizmin üretici güçleri hem teknik hem de insan boyutuyla geliştirdiği biliniyor. Keza üretimde robot kullanımından, otomasyona dek uygulamalara yer verildiği de... Sanayi üretimin, sermayenin hızına hiçbir zaman yetişemeyecek olsa da, -ister ulusötesi denilsin isterse ulusaşırı – farklı coğrafyalarda örgütlendiği de...

Öte yandan, bilimsel ve teknolojik devrimin mümkün kıldığı tüm potansiyel olanaklara rağmen, kapitalizm ve onun egemen sınıfının varlığı koşullarında, işsizliğin çığ gibi büyüdüğü, fiili ve potansiyel boyutuyla üretici güçlerin, özellikle de insan unsurunun çözülmeye, çürümeye, neredeyse barbarlığa doğru sürüklendiği de biliniyor. Yine bilimsel ve teknolojik devrimin üretim sürecine uygulanmasıyla, insanlığın, açlık, giyinme, barınma, sağlık, eğitim, çalışma, ulaşım, v.b. sorunlarının dünya evrensel bir boyutta çözümlenmesi mümkünken, dünyanın her yerinde bu olanaklardan yoksunlaşan insan sayısının her geçen gün arttığı da biliniyor. Dahası, köleliğin dünyanın her yerinde boy verip geliştiği de...

Köleliğin bile, kapitalist sömürü düzeninin egemenliğinde, tarih öncesinden günümüz dünyasına uzanarak, yeniden arz-ı endam eylediği, barbarlığa doğru gidişin habercisi olduğu bu çağ; insanlığın da şiddetin ve sömürünün, ekonomik, sosyal, siyasal, cinsel, dinsel, vb. her türünü tarihe gömerek, binlerce yıldır sürdürdüğü eşitlik, özgürlük ve adalet özlemini dünya-evrensel olarak ete kemiğe büründürmeye, kuvveden fiile dönüştürmeye, en yakın olduğu çağdır da...

Ama bunun öznesi ne olacak? Kim olacak?...