DAS KAPİTAL'de ANLATILAN

 

Das Kapital’de Anlatılan

SENİN HİKÂYENDİR

Dr. Halit Suiçmez(iktisatçı-yazar)

Yeryüzünün gelmiş-geçmiş en güçlü kitabıyla karşı karşıyayız..

Karl Marx başyapıtı Kapitali eşi Jenny’in destekleri olmasa belki de yazamazdı.

Çünkü Jenny öğrenmeye, düşünsel serüvenlere hevesliydi, edebiyata tutkundu, devamlı okur, kocası için özetler çıkarır, yazıları düzeltir, kopyalar, matbaalarla pazarlık eder, yayınlatırdı.

Marks’ın ve düşüncesinin diğer filozoflardan farkı, dünyayı sadece yorumlamak değil, onu değiştirmek için var gücüyle çalışmaktır.

Marks; filozof, politikekonomist, komünizmin kuramsal kurucususu, devrimci, sosyolog, teorisyen, büyük eylemci, örgütleyici,  siyaset bilimci, politik önder ve doktoralı bir bilim insanıdır.

Doktora tezi,” Demokritosçu ve Epikürcü Doğa Felsefesi Arasındaki Farklar” dır.

Tepeden tırnağa bir mücadelecidir.

Toplumsal gelişmenin yasalarını keşfetmiştir.

Kapitalizmi en kapsamlı ve derin biçimde analiz etmiştir.

“…Toplumların tarihi, sınıf savaşımlarının tarihidir.”

Düşünceleri dünya işçi hareketine yön vermiş ve vermeye devam etmektedir.

Ekim Devrimi düşüncelerinin hayata geçtiğinin kanıtı olmuştur.

Marksizm, politik ve akademik çevrelerde en çok tartışılan konuların başında gelmektedir.

Yaşamında baş Dostu Engels’tir.

1843-44’te, Engels, çalışma alanlarını işçi sınıfı ve iktisat konularına yoğunlaştırmasını ister Marks’tan..

Tarihsel Materyalizm görüşünü oluşturur.

İnsanların bilincini onların toplumsal varlığı belirler..

Tarihi üretim ilişkilerine bağlı olarak ele alır.

Marks’ta, felsefesinde ve Kapital’de hem kuram hem pratik(praksis) iç içedir. Düşünce ve eylem birliktedir.

İnsan Hakkında..

Felsefesinin temeli, insanın doğası ve toplum içindeki yeridir. İnsan doğasının değişmezliğini reddeder. İnsan doğasıyla fizyolojik ihtiyaçları kast etmez. İnsanın toplum içinde yarattığı hareket ve davranış biçimini kasteder.

Bunu da “tarihsel süreç” ve “doğa” kavramlarını birlikte ele alarak inceler.

Sosyal koşulların davranışı belirlemesi, doğanın belirleyiciliğinden öncedir.

İnsan doğasının varlığını reddetmez, değişmezliğini reddeder.

Yabancılaşma kuramı bunun üzerinedir.

İnsanın bir doğası vardır, ama bu sistemlere göre değişken olabilir.

Elbette fizyolojik gereksinimler sabittir, ama insanın toplum içindeki hareket ve davranışları kapitalizmde farklı, sosyalizmde farklı olacaktır.

Tarih Anlayışı

Tarihsel materyalizm kuramına göre, toplum üretim ilişkilerine göre belirlenir. İlkel avcı ve toplayıcılıktan, kölelik, feodalizm ve kapitalizm gibi aşamalar geçirilmiştir.

Tarih, sınıf mücadelelerinin tarihidir.

Marksizmin Kaynakları

İngiliz politikiktisadı,

Fransız sosyalizmi ve

Alman klasik felsefesidir.

Engels ile birlikte önce felsefeyle ilgileniyorlar, giderek siyasal süreçlerle, daha ileri yıllarda ise iktisada yoğunlaşmışlardır.

Tüm alanlardaki yöntemleri; diyalektik ve tarihsel materyalist yöntem..

Kapital isimli eserinde hem iktisat vardır hem de bir yöntem söz konusudur.

Marksizm ne tek başına felsefe, ne siyaset teorisi, ne de politik bir iktisat düşüncesidir, o bunlara indirgenemeyecek bir toplumsal ve siyasal bütünlüğe sahiptir.

Bu akımı derinlemesine öğrenmek ve bir yöntem olarak yaşamımıza ve mücadelemize uygulayabilmek için, yukarıda belirttiğimiz kaynakları hakkında mutlaka kapsamlı bilgi sahibi olmalıyız.

Elbette burada sözü edilen “kapsamlı bilgi” bu yazının çerçevesine sığmaz, gelecek yazılarımızda konuyu derinleştireceğiz.

Sanayi devrimi niçin önce İngiltere’de oldu, kapitalizm orada daha önce geliştiği için, İngiltere’de feodal toplumun ekonomik yapısı kıta Avrupa’sından daha önce çözüldü vekapitalist toplum yapısının öğeleri serbest kaldılar.

Dolayısıyla İngiliz politikiktisadı Marksist akımın temel kaynaklarından biri olmuştur, çünkü orada burjuvazi ve işçi sınıfının olgunlaşması daha öncedir.

Bir diğer faktör İngiltere açısından denizler ötesi kaynakların yağmalanmasıyla sağlanan servet sermaye birikimine dönüşmüştür.

Kapitalizmin gelişmesinde yağma ve talan çok pay sahibidir.

Marksizm bu kaynakları şiddetle eleştirerek aşmıştır, yeni bir yöntem ve yapı olarak oluşturulmuştur.

Elbette bir bilimdir, tüm sosyal olguyu, bütün yönleriyle ve derinliğine açıklayan bir bilim, bütünlüğü içinde sosyoloji, antropoloji, iktisat, psikoloji, tarih ve felsefe geniş yer tutar.

Kendi kendine yeterliliği olan en kapsamlı bilim..

Tarihte ilk kez Marx ve Engels,kitlelerin gerçek kurtuluşunun, üretici güçlerin gelişme düzeyine bağlı olduğunu açıkladılar.

İki yüz bin yıldır insanlık tarihinin derin anlamı nedir?

İnsanlığın doğayla yürüttüğü mücadeleyi kazanma, kendi kaderini kontrol etme ve böylece özgürleşme yolunda verdiği savaşımdır.

Marksizm tek bir bilim dalına indirgenemez dedik, örneğin psikolojiye, ama onun içinde çok temel psikolojik boyutlar vardır, mesela; insanların psikolojisini ve davranışlarını değiştirmek için öncelikle onlarınj yaşam biçimlerini değiştirmek zorunludur.

Çünkü sosyal(toplumsal) varlık bilinci belirler.

Tüm dünya bir avuç dev tekelin egemenliğindedir.

Kapitalizm insan ilişkilerini ters yüz eder, çarpıtır, insanı eşyalaştırır, kendine, özüne yabancılaştırmıştır, potansiyellerin ortaya çıkmasına engel olur, insanı sürekli huzursuz, mutsuz kılar..

 

Das Kapital kanımca akıl yürütme ve anlatım gücünün en üst düzeydeki örneğidir.

Yöntem materyalisttir, çünkü varlıktan bilince gider, diyalektiktir; çünkü, doğaya ve topluma, evrimleri içinde ve evrimin kendisine de, karşıt güçlerin devamlı mücadelesi olarak bakar.

Niçin herkes Kapital’i okumalı ve kavramalı?

Çünkü kapitalist toplumun gerçek bilgisi oradadır da ondan..

Peki, çıkış nerede?

Çıkış üretim araçlarının toplumsallaşmasındadır. Bu da yeni bir toplum, yeni bir insan ve anlayış demektir.

 

Yararlanılan Kaynak; Karl Marx, Kapital, Birinci Cilt, Üçüncü Baskı, Çeviren; Alaattin Bilgi, Sol Yayınları, 1978