Türkiye-Ukrayna-Rusya
Dostluğu 100 Yıl Önce Başladı:
GENERAL
FRUNZE'NİN TÜRKİYE ANILARI
Dr.
Halit SUİÇMEZ*
Sovyet Devriminin
önderlerinden Generel Frunze var.
Kasım 1921- Ocak 1922
tarihleri arasında bir heyetle Batum'dan yola çıkıp, Trabzon-Samsun-Ankara-
Samsun ve tekrar Batum olmak üzere iki aylık muhteşem deneyimlerle dolu bir
yolculuk…
Ve Ankara'da Mustafa
Kemal ile görüşmeler.. ve Doğu Cephesi'nde Ankara Hükümetinin zaferi…
Lenin-Atatürk
dostluğunun temelleri atılıyor.
16 Mayıs 1916
tarihinde, Britanyalı diplomat Sykes ile Fransız diplomat Picot, Osmanlı
Ortadoğusu'nu emperyalistler arasında paylaştıran gizli bir anlaşmaya imza
atmıştı.
Peki bu gizli paylaşım
anlaşması, dünya kamuoyuna kimler tarafından ve nasıl açıklanmıştı?
6-7 Kasım 1917'de
Bolşeviklerin öncülüğündeki işçi sınıfının iktidarı ele geçirmesinin ardından,
Çarlık tarafından yapılan tüm gizli anlaşmalar dünyaya duyurulmuştu.
İşte
Mustafa Kemal-Lenin Dostluğunun daha gerideki temelleri
Rusya'da sınıfsal,
Türkiye'de ulusal devrim ve ortak payda; emperyalist saldırganlığa, gericiliğe,
feodalizme karşı halkın zaferi.
Doğu Batı Yayınlarınca
üçüncü baskısı Ocak 2022'de yapılan Mihail Frunze'nin Türkiye Anıları muhteşem
bir kitap.
Kızıl Ordu'nun ve
Sovyet Devriminin öncülerinden olan Frunze Ukrayna Yüksek Heyeti Başkanı olarak
Türkiye'ye iki aylık bir yolculuk yapar.
Frunze gözlemlerini
yazar, dili yalındır, sanki anı değil, klasik Rus edebiyatının canlı
gerçekçiliği ile baş başasınızdır.
Kitabın başlarında
yazarın olağanüstü güzellikte bir o günkü dünya ve Karadeniz'in iki yakasındaki
ekonomi politik gelişmeler analizi vardır.
Hem Sovyet Devrimini hem de Türkiye Kurtuluş Savaşını anlamak bakımından çok önemli bir analizdir bu.
Devrimci
Hareketin sosyal-sınıfsal içeriği nedir?
Rusya'daki sınıfsal bir
devrimdir, Türkiye'deki ise ulusal bir mücadeledir. Yabancı istilacılara
karşıdır.
Hareketin dayanağı
çoğunlukla, önemli ölçüde Türk subayları, memurlar ve köy ile kentlerin emekçi
kitlesi olmuştur.
Sınıfsal gruplar da bu
arada daha açık biçimde belirginleşmeye başlar.
Asıl kaynak Anadolu
köylüsüdür.
General Frunze bu iki
aylık yolculuğuna Batum'dan Trabzon'a gelerek başlar.
Batum-Trabzon-
Samsun-Ankara ve tekrar Samsun ve Batum'a dönüş şeklinde gemi ve karayolu ile
çok güç koşullarda yapılan bu yolculuk ilginç öğretici deneyimlerle doludur.
Komutan-yazar
geçtikleri Türk kentlerinin tarihini, coğrafyasını, bölgelerdeki çatışmaları,
emperyalist saldırgan devletlerin Türk-Ermeni-Rum- Kürt çatışmaları çıkarıp
Kemal Paşa'nın milli güçleri birleştirmek için verdiği çabayı baltalama
uğraşlarını son derece açık ve nesnel gözlemlerle yansıtır notlarına.
Köylülerle- halkla
konuşmalar yapar, onlara Sovyet Devrimini, Türkiye ile Dostluğu anlatır,
geldikleri il-ilçe ve bucaklardaki askeri ve mülki amirlerle dostça yapılan
görüşmeleri not eder…
Türk halkının sonsuz
direncini, diplerdeki yoksulluğa karşın bitmemiş umudunu görür.
Yazarın hem notları hem
de kitaba koyduğu dip notları o günlerin tarihsel ve toplumsal yapısını anlamak
açısından son derece değerlidir. Baştan sona bir ekonomi politik dersi gibi
okunabilir.
Çünkü saldırgan
emperyalist güçler vardır, Türk ulusal kurtuluş savaşını ve Büyük Sovyet
Devrimini boğmak istemektedirler.
Türkiye'den ve
Rusya'dan emperyalizme vurulan bu büyük darbeler yirminci yüzyılın ilk
çeyreğinde yeryüzünde bir güneş gibi parlamaktadır.
Daha sonraki süreçte de
örnek olacaktır Türk Devrimi ve Ekim Devrimi diğer mazlum ülkelere…
Bu gün yine
emperyalistlerin kışkırttığı ve NATO'cu yayılmanın etkisiyle çıktığı anlaşılan
Ukrayna-Rusya savaşı hemen son bulmalı ve barış görüşmeleri hız kazanmalıdır.
Türkiye- Ukrayna ve
Rusya yüz yıl önceki sağlam dostluğu ve ortaklığı hatırlayıp, kurucularına
saygı gereği ve halkların geleceği için barışı sağlamalıdırlar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder