Uluslararası PEN’den Başbakan’a açık mektup

Uluslararası PEN, Başbakan Davutoğlu’na hitaben bir açık mektupla Türkiye’deki tutuklu gazeteci ve yazarların bırakılmasını talep etti. Metnin imzacıları arasında Adonis, J.M. Coetzee, Colm Tóibín, Knausgaard ve Herta Müller de bulunuyor. “Mektup”un Türkçe çevirisi aşağıdadır.

“Sayın Başbakan Davutoğlu,

İfade özgürlüğünü tüm dünyada korumayı ve savunmayı görev bilen yazarlar olarak biz aşağıda adı geçenler, Türkiye’de korku ile sansür ikliminin ve eleştirel seslerin üstündeki baskının giderek artmasından endişeliyiz.

PEN’in Türkiye’deki ifade özgürlüğüne dair son raporunda da görülebildiği üzere, Türkiye Cumhuriyeti yetkilileri son yıllarda eleştirel ve muhalif sesleri susturmak için olağanüstü bir çaba harcıyorlar. Bu, Gezi Parkı’ndaki barışçıl eylemlerin sertçe bastırılmasından internette ifade özgürlüğünün giderek kısıtlanmasına ve onlarca yazar, gazeteci ile akademisyenin tutuklanıp gözaltına alınmasına kadar etkisini Türkiye toplumunun tüm alanlarında gösteriyor. Son iki yıl içinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne yapılan ifade özgürlüğü başvurularının yarısı Türkiye’yle ilgili. Günümüzdeki yasalar ve gözetleme uygulamaları sadece ülkedeki yazar ve gazetecilerin konuşma özgürlüğünü kısıtlamakla kalmıyor, aynı zamanda on milyonlarca Türkiye Cumhuriyeti vatandaşının temel hak ve özgürlüklerini de ciddi bir şekilde tehdit ediyor.

Sadece son 12 ay içinde, yaşanan birtakım endişe verici gelişmeler ifade özgürlüğünün daha da kısıtlanmasına ve bastırılmasına yol açtı: İç Güvenlik Yasası’nda yapılan değişikliklerle polise hâkim kararı olmaksızın dinleme yetkisi verilmesi; Twitter, Facebook ve YouTube’un sürekli engellenmesi; solcuların ve Kürtlerin internet sitelerinin kapatılması. Bunun yanı sıra birtakım kitaplar ya sansürlendi ya da yasaklandı.

Son aylarda ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın eleştirel sesleri bastırmak için yürüttüğü kampanya dahilinde cumhurbaşkanına hakaret davaları açtığına tanık olduk; bu, dört yıllık hapis cezası olan bir suç. Türkiye’nin adalet bakanına göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2014’te seçilmesinin ardından bu şekilde 1.845 dava açıldı. Örneğin Şubat 2016’da, Atalay Girgin’e, bir grup fareyle ilgili bir masal anlattığı Lağımpaşalı adlı kitabında cumhurbaşkanına hakaret ettiği gerekçesiyle soruşturma açıldı.

26 Kasım 2015’te, Cumhuriyet gazetesinin genel yayın yönetmeni Can Dündar ile Ankara temsilcisi Erdem Gül tutuklandı. Türkiye istihbarat servisinin Suriye’deki İslamcı örgütlere silah göndermesinin fotoğraf ve görüntülerini Mayıs 2015’te Cumhuriyet’te yayımladıktan sonra casusluk ve diğer milli güvenlik ihlalleriyle suçlandılar. Anayasa Mahkemesi’nin, tutuklanmanın hak ihlali olduğuna dair kararının ardından her iki gazeteci de serbest bırakıldı; fakat haklarındaki suçlamalar devam ediyor. Davaları yarın başlıyor. Bizler, Can Dündar ve Erdem Gül’ün sadece meşru gazetecilik görevlerini yerine getirdikleri için müebbet hapis cezasıyla karşı karşıya olduklarına inanıyoruz.

Binden fazla akademisyen, ülkenin güneydoğusundaki askerî harekâtların durdurulmasını talep eden bir bildiri imzaladıkları için soruşturma altında. Haber yapmak isteyen gazeteciler bölgeye alınmadı ve bazıları tutuklandı. Kasım 2015’ten bu yana üç gazeteci öldü; bu, bölgedeki gazeteciler için tehlikenin giderek arttığının bir göstergesi.

İfade özgürlüğü –Türkiye Cumhuriyeti’nin anayasasında yüceltilen bir hak– demokratik ve adil bir toplumun temel taşıdır. Açık, özgür ve çokkültürlü bir toplum için tüm bireylerin inançlarını ya da görüşlerini ceza ya da sansür korkusu olmadan ifade edebilmeleri gerekmektedir. Sadece ifade özgürlüklerini barışçıl bir şekilde kullandıkları için Türkiye’de gözaltına alınan tüm yazarların bırakılmasını, Can Dündar ve Erdem Gül de dahil olmak üzere diğer yazarlara açılan davaların düşürülmesini ve ifade özgürlüğünü haksız yere kısıtlayan tüm yasaların değiştirilmesini ya da kaldırılmasını talep ediyoruz.”

Metni İmzalayan Yazarlar:

Abraham T Zere PEN Eritrea
Adonis (Ali Ahmad Said Esber)
Aleid Trujens
Alejandro Sánchez-Aizcorbe
Alfredo de Zayas PEN Suisse Romand
Álvaro Durand
Andrey Bitov Russian PEN
Anthony Cohan
Antonio Della Rocca Trieste PEN
Arpad Vicko
Bei Ling Independent Chinese PEN Centre
Breyten Breytenbach PEN Afrikaans
Burhan Sönmez Writers Circle member
Carles Torner PEN International
Carlos Rene Garcia Escobar PEN Guatemala
Carmes Arenas PEN Català
Christoph Ransmayr
Colm Tóibín Writers Circle member
David Lagercrantz Writers Circle member
David Bezmozgis
DBC Pierre
Drew Campbell Scottish PEN
Ece Temelkuran
Elfriede Jelinek
Elif Shafak Writers Circle member
Elisabeth Nordgren
Emile Martel PEN Quebec
Emmanuel Pierrat
Eugene Schoulgin PEN International vice-president
Fflur Dafydd
Frankie Asare-Donkoh Ghanaian PEN
Freya Klier
Gabrielle Alioth
Gillian Clarke
Gloria Guardia PEN International vice-president
Gojko Bozovic
Gustáv Murín
György Dragomán
Gwyneth Lewis
Hanan al-Shaykh Writers Circle member
Hanan Awwad Palestinian PEN
Hans-Christian Oeser
Herta Müller
Homero Aridjis PEN International president emeritus; Writers Circle member
Jarkko Tonti
Jennifer Clement PEN International president
Jiro Asada PEN Japan; Writers Circle member
JM Coetzee PEN International vice-president
Joanne Leedom-Ackerman PEN International; Writers Circle member
John Ralston Saul PEN International president emeritus; Writers Circle member
Josef Haslinger German PEN
Judith Rodriguez Writers Circle member
Judyth Hill San Miguel PEN
Karl Ove Knausgaard Writers Circle member
Kay Boland Irish PEN
Kirsten Thorup
Kirsty Gunn
Lauren Beukes
Lucina Kathmann PEN International
Luisa Valenzuela PEN Argentina
Madgda Carneci PEN Romania
Magali Tercero PEN Mexico
Mandla Langa
Manon Uphoff PEN Netherlands
Marcela Valencia Tsuchiya
Margaret Atwood PEN International vice-president; Writers Circle member
Margie Orford PEN South Africa
María Gabriela Mizraje
Mario Vargas Llosa PEN International president emeritus
Martin Putnam PEN Centre USA
Maureen Freely English PEN
Menna Elfyn PEN Wales Cymru
Michael Ondaatje
Milan R Simic
Mille Rode
Monica Ali
Moris Farhi PEN International vice-president
Neda Nikolić Bobić
Nedzad Ibrahimovic PEN Bosnia-Herzegovina
Nguyên Hoàng Bao Viêt PEN Suisse Romand
Nicholas Kawinga Zambian PEN
Ola Larsmo Swedish PEN
Owen Sheers
Patricia Morey
Per Wästberg PEN International president emeritus
Per Øhrgaard Danish PEN
Peter Zilahy
Randy Boyagoda PEN Canada
Rohinston Mistry
Ronald Harwood PEN International president emeritus
Salil Tripathi PEN International
Sirpa Kähkönen Finnish PEN
Sjón Icelandic PEN
Sofi Oksanen Writers Circle member
Suzanne Nossel PEN America
Tulio Mora PEN Peru
Velimir Kostov
Vida Ognjenovic PEN Serbia; Writers Circle member
Vladislav Bajac
Vonne van der Meer
William Nygaard Norwegian PEN
Yann Martel Writers Circle member
Zaradecht Hajo Kurdish PEN
Zeynep Oral Turkish PEN

NOT: Yukarıdaki Türkçe’ye çevrilmiş “Mektup” http://t24.com.tr/k24/yazi/pen,650 adresinden alınmıştır. Uluslar arası PEN tarafından yazılan “Mektup”un İngilizce metni, http://www.theguardian.com/world/2016/mar/24/turkey-climate-of-fear-and-censorship adresinde yayınlanmıştır.