Eğitim, Toplum, Siyaset, Edebiyat ve Felsefe Üzerine Haber, Yorum ve Eleştiri Yazıları
11 Ocak 2014
ELEŞTİREL PEDAGOJİ Dergisi & ÖĞRETMEN
ELEŞTİREL PEDAGOJİ Dergisi... Soran, Sorgulayan, Eleştirel Düşünen ve "Düzenin Duvarındaki Tuğla" Olmak İstemeyen Öğretmenler ve Eğitimbilimciler İçin... 31. SAYI KİTABEVLERİNDE...
VE.... ÖĞRETMEN; Düzenin Duvarındaki Tuğla
Fikret Başkaya'nın Önsözüyle... Kitabevlerinde...
10 Ocak 2014
Hegemonya ve Meşruiyet Krizi
“Bu Yalnızca Hegemonya Krizi Değil, Aynı Zamanda Bir Meşruiyet Krizidir”
Fikret Başkaya-Gün Zileli Söyleşisi
Gün Zileli - Osman Tiftikçi ile yaptığın röportaj son derece ilgi
çekici. Osman Tiftikçi, esas çatışmanın AKP-Cemaat çatışması olmadığını
belirttikten sonra şöyle diyor:
"Çatışma özünde emperyalizm, geleneksel sermaye
ve İslami sermaye arasındadır. AKP ve İslami sermaye rakibine direnecek güçte
görünmüyor. Cemaatler 90’lı yıllara kadar küçük ve orta boy ticari, sınai
işletmelere sahiptiler. Bunlar sonradan holdinglere dönüştü. AKP iktidarları
döneminde uluslararası hale geldiler. Tarihlerinde görülmemiş biçimde siyasi
iktidarın, belediyelerin ekonomik ve diğer nimetlerinden yararlandılar.
Özellikle eğitimde gayrı resmi önemli bir güç haline geldiler. Toplumda
bunların ideolojik havası esmeye başladı... Ama gene de İslami sermaye,
emperyalizme, geleneksel sermayeye ve bunların elindeki devlete direnecek güçte
değil. Gülen hareketi ile başlatılan öncü saldırıda bile dağılıp, ne yaptığını
bilemez bir hale düşmeleri de bunu gösteriyor."
Buradan çıkan sonuç, çatışmanın esasen, İslami
sermayeyi temsil eden AKP iktidarı ile geleneksel sermaye denen, cumhuriyet
döneminde büyüyen ve tekelleşen sermaye arasında olduğu, emperyalizmin bu çatışmada
geleneksel sermayenin çıkarları doğrultusunda müdahil olduğu, devlet içinde
yuvalanmış Cemaatin ise, geleneksel sermayenin AKP iktidarına saldırısında araç
rolü oynadığıdır. Sen bu yoruma katılıyor musun? Cemaat, geleneksel sermayenin
hizmetinde mi gerçekten, o zaman islami sermaye ile Cemaat ayrı yerlerde mi
konuşlanmış oluyor? Dendiği gibi bu bir "devlet krizi" midir?
Ordunun, geçmişten farklı olarak, restorasyon için darbe yapamaz hale geldiği
koşullarda, parlamento içinden bir alternatif (röportajda dendiği gibi yeni bir
CHPiktidarı) bunu sağlayabilir mi?
Fikret Başkaya- Türkiye’de
devletle ilgili, devlete dair konuşurken, daima tarihsel geri planı hatırda
tutmak gerekiyor. İkincisi, devlet düzeyinde herhangi bir düzenleme veya
“çatışma” söz konusu olduğunda mutlaka emperyalist faktörü, “dış
belirleyiciliği” de dikkate almak gerekiyor. Yaklaşık iki yüz yıldır devlette
belirli aralıklarla, [20-25 yıl] işte 1839, 1856, 1876, 1908, 1923, 1946, 1960,
1971, 980, 1997 ve şimdilerde AKP
döneminde yapılan restorasyonlar bu bütünlük içinde anlaşılabilir ancak.
Velhasıl düzenlemelerin emperyalizmle
uyumlanarak yapılması söz konusu.
Hiçbir önemli düzenlemeyi, dış faktörü, emperyalizmi hesaba katmadan
anlamak mümkün değildir.
Aksi
takdirde yaptığımız tahlilin bir kıymet-i harbiyesi olması mümkün değildir.
Osmanlı
İmparatorluğunda devlet kutsaldı, devlet her şeydi. Cumhuriyet döneminde de
devlet kutsallığını korudu. Neden? Çünkü Cumhuriyetle birlikte [1923] bir kopuş
olmadı da ondan. Cumhuriyet ilan edilmeden önce kimler yönetiyorsa,
cumhuriyetten sonra da aynı ekip yönetmeye devam etti. Asla bir alt-üst oluş
söz konusu değildi. Eğer devlet kutsalsa, o zaman her şey kutsal devletin
bekasına hizmet edecek şekilde kurgulanmak zorundadır.
01 Ocak 2014
ÖĞRETMEN; Düzenin Duvarındaki Tuğla
ÖĞRETMEN
Düzenin Duvarındaki Tuğla
Düzenin Duvarındaki Tuğla
Geliştirilmiş ve Düzeltilmiş Yeni Baskı, Prof. Dr. FİKRET BAŞKAYA'nın Önsözüyle...
Ocak 2014'te Tüm Türkiye'de D&R, İNKİLÂP, REMZİ Kitabevlerinde...
Ankara'da İMGE, DOST ve TURHAN Kitapevlerinde...
İzmir'de YAKIN Kitapevi ve diğerlerinde...
İstanbul'da D&R, İNKİLÂP, REMZİ kitabevlerinin yanı sıra, başta PANDORA, MEFİSTO olmak üzere diğerlerinde...
Bunların yanı sıra, Bursa, Antalya, Mersin, Konya, Adana, Eskişehir, Samsun vd. illerin tanınmış kitabevlerinde...
Ve İnternette: Başta İDEFİX, KİTAPYURDU Olmak Üzere, Tüm İnternet Kitap Satış Sitelerinde...
ARAYIN... SORUN... İSTEYİN...
Öğretmenlerin, Eğitim Sendikalarının ve diğer okurların toplu taleplerinde net %50 indirim. Ön Sipariş ve Kitap İsteme Adresi: http://www.sobilyayin.com/?pnum=53&pt=%C3%96%C4%9Fretmen%20(D%C3%BCzenin%20Duvar%C4%B1ndaki%20Tu%C4%9Fla)
20 Kasım 2013
Neden ZENGİNLERİN YOKSULLARA İHTİYACI VARDIR?
Neden zenginlerin yoksullara ihtiyacı
vardır?
Fikret Başkaya*
“ Yoksullara yiyecek verdiğimde bana
ermiş diyorlar. Yoksullar neden yoksul diye sorduğumda da, komünist
olduğumu söylüyorlar”.
Dom Helder Camara
Her 6 saniyede 1, her
dakikada 10, her saatte 600, her gün 14 400
ve her yıl 5 milyon çocuk açlıktan ölüyor. Neden? Dünya nüfusunun %2’si
dünya zenginliğinin %55’ine el koyduğu için. Başka türlü ifade edersek, dünya
nüfusunun %98’i dünya zenginliğinin
45’ni alıyor da ondan... Dünya nüfusunun binde beşini oluşturan en
zengin 24 milyon, 545 bin 900 zengin, dünya zenginliğinin %36’sına al koyuyor.
Ve süper zengin 1000 yetişkin kişi, dünya nüfusunun %92’sinden 10 bin kat daha
zengin... Tabii bunca zenginliğe el koymakla iş bitmiyor, bir de onun
genişletilmiş ölçekte yeniden üretilmesi
gerekiyor. Kapitalizmin mantığının bir gereği olarak. Mârifet üretmek değil yeniden
üretmekle, sahip olmak değil, daha çoğuna sahip olmakla ilgili. En zengin 100
kişinin servetlerini son bir yılda 200 milyar dolar arttırdıkları söyleniyor.
2016 yılına kadar milyonerlerin ve milyarderlerin sayısının %37 artacağı da tahmin
ediliyor! Fakat iyi haberler de var: söylendiğine göre 2015 yılında günde 1.25
dolardan az gelirle “yaşayan“ aşırı yoksulların sayısı 1 milyara inecekmiş...
Asıl iyi haber de, Allah’ın izniyle, 2030 yılında “aşırı yoksulluğun” kökü
kazınacakmış...
Bir kısım aklı evvel çıkıp
bir yoksulluk sınırı çiziyor. Hızını alamayıp bir de aşırı yoksulluk [extreme
poverty] sınırı çiziyor. İşte günde 1.25 doların altında geliri olanlar aşırı
yoksulluk sınırının altında olanlar. Gerçi o sınırın üstünde olanlar, mesela
günde 2, 2,5 dolarla yaşayanlar da
yoksul sayılıyor ama onların durumu o kadar da kötü sayılmıyor ... Öncelik
aşırı yoksullara veriliyor. Aceleye gerek yok, sıra öteki yoksullara da gelecektir
elbette... “Sabrın sonu selâmettir” denmiştir.
Bir kere böyle sınırlar çizildiğinde ve yoksulluk şu kadar dolara
indirgendiğinde, artık rakamlarla kedinin fareyle oynadığı gibi oynamak mümkündür...
Daha doğrusu yoksullarla alay etmek mümkün hale geliyor. Tabii yoksukluk tanımı
ve sınırı herkes için aynı anlama gelmiyor. Söz konusu tanım ve sınır, yeryüzünün lânetlileri” cephesi için geçerli sadece... Zira hiç bir
emperyalist ülkede [Batı dünyasında densin], yoksulluk söz konusu olduğunda
kimsenin aklına 1, 25 veya 2,50 dolar sınırı gelmiyor. Oralarda günde 10 dolar
gelir bile “aşırı yoksulluk” sınırının altında sayılıyor...
2013 DÜNYA FELSEFE GÜNÜ BİLDİRİSİ
2013
Dünya Felsefe Günü Bildirisi:
“KAPSAYICI TOPLUMLAR,
SÜRDÜRÜLEBİLİR GEZEGEN”*
21 Kasım 2013
Bu yıl Dünya Felsefe
Günü, “Kapsayıcı Toplumlar,
Sürdürülebilir Gezegen” konusuna yöneldi. Bu gün, kendileri ve çevreleri
arasında gittikçe artan bir çeşitlilik arz eden ve sürekli daha fazla çatışan
toplumların kapsayıcılığı ve sürdürülebilirliği sorununu yeniden düşünmek için
bir davettir.
Küreselleşme, insan
davranışı, yeni teknolojilerin hızlı gelişimi ve biyoteknolojiler; toplumsal,
insani ve doğal düzen arasındaki sınırları bulanıklaştırdı. İnsan edimi gezegen sisteminde gelişimin ana
sürücüsü haline geldi- “Antroposen” (İnsan Çağı) devrini açtı. Çevre artık
bizim tamamen dışımızda değil - edimlerimiz onu şekillendiriyor. Çevresel hasar,
sırasıyla toplumumuzun düzenini, göç örüntüsünü ve işbirliğini etkiliyor.
Birçok dallanmanın
olduğu bu dünyada, sürdürülebilir gelişim öncelikle ülkeler ve onların
toplumları arasında paylaşılan refaha bağımlıdır. Bu farklılıklar dünyasında kapsayıcılık, her zamankinden daha çok, diyalog
ve hukuk, insan onuru ve insan haklarına saygıdan geliyor. Bu 150. Yıldönümünü
kutladığımız Swami Vivekananda’nın mesajıydı: “Başkaları pahasına direnin! Ben dünyaya bunun için gelmedim!
Biz, birbirine bağlı doğal çevrelerimize
gittikçe daha fazla bağlanıyoruz. Bu kabul, yeni devlet politikalarına ilham
vermeli, buna sosyal politikalar da dahil. Bu sezgi yüz yıl önce doğmuş Paul
Ricoer tarafından ifade edilmişti: “Eğer
biz dünya hakkında konuşamayacaksak, ne hakkında konuşacağız?” Bu radikal
karşılıklı bağımlılığa cevabında, Rio+20 zirvesi, gelişimin ekonomik, sosyal ve
çevresel görünüşünü ifade etmeye muktedir daha tamamlayıcı politikalar
oluşturmak için çağrıda bulundu.
Bu meydan okumaya cevap
sadece teknik gelişmeler ya da politik veya ekonomik düzenlemelerden
gelmeyecek. Tüm bireylerin erken yaşlardan itibaren eleştirel düşünme ve toplum
ruhunu okullar ve medya vasıtasıyla geliştirmelerini sağlamak daha karmaşık
risk, daha büyük ihtiyaç. Bu meydan okuma 2013’te Rio’da yapılan Dünya Bilim
Forumu ve Unesco’nun “Küreselleşen
Çevrenin Değişimi” hakkındaki Dünya Sosyal Bilimler Raporunun esasını
oluşturuyor. Birçok kırılmanın olduğu bu dünyada felsefe, insan onuru ve uyumu
düşünme ve eyleme için zorunlu bir rol oynuyor. Felsefe bize zihinsel
kaynağımızın, sahip olduğumuz tek gerçek yenilenebilir kaynak olduğunu
hatırlatıyor. Bugün, UNESCO ağıyla dünyadaki tüm profesyonellere, yazarlara ve öğretmenlere
bu gücü serbest bırakmaları için çağrıda bulunuyorum.
Irina Bokova
10 Ekim 2013
"Nice Paketler Gördüm Boştular!"
“Nice paketler gördüm boştular!”
Fikret Başkaya
“Çoğunluğun onayı yanlışı doğru
yapmaz”.
Mohandas Karamchand Gandhi
AKP iktidarı on yıldır “demokrasi
paketleri” üretiyor. Üretim fazlasının bir kısmını da Libya’ya, Suriye’ye ve
başka ülkelere ihraç ediyor. Elbette ihtiyaç fazlasının ihraç edilmesi,
demokrasisinin “küreselleşmesinin” de bir gereğidir. Fakat son bir kaç aydan
beri demokrasi ihracı hayli zorlaşmış görünüyor... Son paket daha ilan
edilmeden “tartışma” konusu oldu ama pakette ne olduğu bilinmediği için, bazı
tahminler yapıldı sadece. İşte “bu pakette şu var mı, bu var mı?” gibi. Aslında
rejimin ve AKP’nin niteliği, yönetim zihniyeti ve üslubu veri iken, pakette bir
şeyin olmayacağı kesindi: Demokrasi... Bir de paketin kapalı kapılar ardında hazırlanmasına
itiraz edildi. Oysa paket nazar değmesin diye gizlenmemişti. Kamu Güvenliği
Müsteşarlığı’nda hazırlanmıştı yani polisin eseriydi. Öyle olunca da “güvenlik
gerekçesiyle” gizli tutulmasında şaşılacak bir şey yoktu. Tabii paket polis
tarafından değil de anlı şanlı hukuk profesörleri, “konunun uzmanları”
tarafından hazırlansaydı da bir şey değişmezdi. En gerici yasaların ve
anayasaların daima bilimi kendinden menkul hukuk otoriteleri tarafından
yapılması kuraldır... 1882 tarihli cunta anayasası da ülkenin “seçkin“ hukuk
hocaları tarafından kaleme alınmamış mıydı? Siz, bu adamları, kadınları neden
profesör yapıyorlar sanıyorsunuz... Yalanı ve yanlışı sıradan birine
söyletseniz pek inandırıcı olmaz ama isminin önünde çok sayıda unvan bulunan
zevata söyletirseniz inandırıcılığı artar... Artık o aşamadan sonra
“bilimseldir” çünkü...
Kaydol:
Kayıtlar (Atom)