2012 DÜNYA FELSEFE GÜNÜ ETKİNLİĞİ

Haymana’da Dünya Felsefe Günü

Atalay Girgin*

Nuri Bektaş Anadolu Lisesi, Dünya Felsefe Günü etkinliklerini 2012 yılında da düzenlemeye devam ediyor.

20 Kasım 2012 Salı günü, okulun konferans salonunda gerçekleştirilecek olan etkinliğe, Türkiye Felsefe Kurumu üyeleri, Hacettepe Üniversitesi Felsefe Bölümü’nden Prof. Dr. Cemal GÜZEL ve Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi’nden Doç. Dr. H. Haluk ERDEM katılacak.

2012 Dünya Felsefe Günü’nün ana teması, Türkiye Felsefe Kurumu Başkanı, Prof. Dr. İoanna KUÇURADİ’nin mesajında vurguladığı, “Yarınki Dünya İçin Nasıl Bir Gelecek?” sorusu olacak. Bu sorunun yanı sıra, konferansta felsefenin işlevi, felsefe ve yaşam ilişkisi, felsefi düşünme ve sorgulamanın önemi gibi konularda da bilgiler verilecek.

Öğrencilerini çok yönlü ve çok boyutlu düşünen, soran, sorgulayan bireyler olarak yetiştirmeyi hedeflediklerini belirten Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Müdürü Soner ÇEKİ, “Öğrencilerimizin de yer aldığı ve üniversitelerden öğretim üyelerinin, yazar, şair konuklarla gerçekleştirilen etkinliklerin öğrenciler ve öğretmenler için ufuk açıcı olduğunu düşünüyorum.” dedikten sonra sözlerini şöyle sürdürdü:

Dünya Felsefe Günü, Dünya Öykü Günü, Dünya Şiir Günü, vb. konularda gerçekleştirilen etkinlikler öğrencilerimiz için hem düşünsel hem de yaşantı zenginliği açısından önemlidir. Bu etkinliklerde öğrenciler, farklı yaklaşımlar, farklı değerlendirmelerle karşılaşmakta, sorma, sorgulama ve araştırma bilinci gelişmektedir. Keza düşünsel ufukları genişlerken, hem kendilerine hem de çevrelerinde olup bitenlere karşı eleştirel bakabilme ve değerlendirmeler yapabilme becerisi de kazanmaktadırlar. Dolayısıyla, geçen yüzyılda ve bu yüzyılda Dünya insanlığının yaşadığı problemler karşısında, yukarıda belirtiğim niteliklere sahip bireyler yetişmesinin önemli olduğunu düşünüyorum. Bu noktada felsefe ve felsefi düşünüş başat bir yere sahiptir. Biz de bu tür etkinlikleri sürekli kılarak, 21. yüzyılın felsefenin yüzyılı olması için, bundan sonraki yıllarda da katkılarımızı sürdürmeyi hedefliyoruz. Bu vesileyle, davetimizi geri çevirmeyip, öğrencilerimizle birlikte olmayı, bilgi ve birikimlerini paylaşmayı kabul eden ve edecek olan tüm katılımcılara şimdiden teşekkür ederim.      

---

* Felsefe Öğretmeni; http://atalaygirgin.blogspot.com

Nuri Bektaş Anadolu Lisesi Felsefe Kulübü; http://nbalfelsefekulubu.blogspot.com

EDEBİYATTA FELSEFE

Edebiyatta Felsefe

Atalay GİRGİN*

Edebiyat felsefe ilişkisi, antik dönem tragedyaları da dâhil, edebiyatın verili ve olası tüm türleri için geçerlidir. Felsefi olan, şu ya da bu ölçüde ve biçimde, edebiyata içseldir, içselleştirilmiştir. Özellikle de bir tür olarak, roman, öykü, şiir, tiyatro yapıtları, vb. söz konusu olduğunda… 

Şiir, Aristoteles’e göre felsefeye en yakın olandır. Melih Cevdet Anday’a göre de, “şiir felsefeye bitişir.” Afşar Timuçin ise romanda, öyküde, şiirde felsefi sıfatını ekledikleri yeni kategoriler oluşturmaya girişenlerin tümüne birden yanıt verircesine, “Edebiyatın felsefeleştiği, felsefenin edebiyatlaştığı (…) bir çağda yaşıyoruz.” dedikten sonra sözlerini şöyle sürdürür: Özellikle XIX. yüzyıl bu bütünlüklü kavrayışın geliştiği bir çağ oldu. Ancak insanlık XV. ve XVI. yüzyıllardan başlayarak böylesi bir bütünleşmenin temellerini atmaya doğru gitti. XVII. yüzyılın klasikleşmiş yapıtları felsefeleşmiş bir edebiyatın varlığına tanıklık ederler. XVIII. yüzyılda Fransız aydınlanması edebiyata felsefeyi getirirken felsefeye de edebi bir görünüm kazandırdı. Yalnız edebiyat değil tüm sanatlar kendilerini felsefi bir derinlikte ortaya koymaya yöneldiler1.

Bunları bir yana bıraktığımızda, edebiyatta felsefenin varoluşunu iki boyutta ele almak mümkündür. Bunlardan ilki, bilinçli bir biçimde içselleştirilişi; diğeri ise kendiliğinden, etik ilişkiler bazında içselleşişi. İlkinden başlayalım:

Edebiyatta Felsefenin Bilinçli Var Kılınışı

Edebiyatta felsefe ya da tek tek edebi türler ve bunlara ait yapıtlarda felsefe, felsefi olan, etik ilişkiyi şimdilik paranteze alırsak, öncelikle ve esas olarak iki kanaldan var olur. Bunlardan birincisi, yapıtın yaratıcısı olan sanatçının / yazarın, verili felsefe akımlarının ya da tek tek filozofların / düşünürlerin, insan anlayışı başta olmak üzere, şu ya da bu konudaki fikir ve önermelerini, anlatıya edebi bir biçimde içselleştirmesi; tasarlayıp kurguladığı olay örgüsünde, kişiler ve kişilerarası ilişkiler bazında etik kişi ve etik ilişkiler olarak sergilemesiyle gerçekleşir. İster bir olumlamaya isterse bir olumsuzlamaya delalet etsin, burada felsefe ve felsefi olan esas itibariyle, yazara dışsaldır. Yazar, kabullensin ya da kabullenmesin, benimsesin ya da benimsemesin, kendisinden bağımsız olarak var olan / var olmuş bir felsefi düşünüşü, anlayışı yapıtına içselleştirmektedir. Elbette bunu, bir filozof gibi, adlandırarak, kavramlar arası ilişkiler kurup neliği ve gerçekliği temelinde kavram çözümlemeleri ve temellendirmeler yaparak, terminolojik bir anlatımla gerçekleştirmez. Bir sanatçı olarak yazardan, böyle bir şeyi yapması ne istenir ne de beklenir. Bu bir anlamda yazarın / “sanatçının, filozofa göre bir ayrıcalığı”dır.